23 Ocak 1920. Günlerden Cuma.
Balıkesirliler Zağnos Paşa Camisi'nde toplanmış. Zaten İzmir'in işgal edildiği 15 Mayıs 1919 gününden beri vatanın düşmandan kurtulması için çalışan Balıkesirlilerin o gün özel bir konukları vardı. Vatan şairi Mehmet Akif Ersoy. O günlerde İstiklal Marşı'nı henüz yazmamıştı.
Mehmet Akif Ersoy, o gün Zağnos Paşa Camisi'nde verdiği vaaze Kuran'dan okuduğu ayetlerle başlamış, ardından vatan mücadelesinde ümitsizliğe düşülmemesi gerektiğini anlatmıştı. O günlerde durum pek parlak görünmüyordu. Devlet, Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış, ağır antlaşma şartları dayatılmıştı. Gerçi o günlerde Mustafa Kemal Paşa adında genç bir subay, Erzurum ve Sivas'ta kongreler toplayıp manda ve himayeyi kabul etmeyerek bağımsızlıktan söz ediyordu. Bu amaçla topladığı bir Temsil Heyeti ile Ankara'ya ulaşmayı başarmıştı.
Mehmet Akif Ersoy, Avrupa'ya yaptığı seyahatlerindeki deneyimlerini de anlatmıştı Balıkesirlilere. İslam dininin çalışmayı emrettiğini ama Müslümanların kaderciliği seçtiğini anlattı. Düşmana karşı birlikle milli mücadele için çalışmanın önemine değindi.
7 Şubat 1923. Günlerden Çarşamba.
Balıkesirliler yine Zağnos Paşa Camisi'nde toplanmış. Yunan ordusu İzmir'den ülkesine gönderilmiş. İzmir'de ilk kurşun ile başlayan vatan savunması önemli aşamalardan geçmiş, bütün dünyanın Çanakkale'deki genç subay diye tanıdığı Mustafa Kemal'in önderliğinde Milli Mücadele Erzurum ve Sivas kongrelerinde haykırılan "vatanın bölünmez bütünlüğü" ile sonuçlanmıştı. Bu kez konukları Başkomutan Gazi Mustafa Kemal idi.
"Ey millet! Allah birdir, şanı büyüktür. Allah'ın selâmeti, sevgi ve iyiliği üzerinize olsun. Peygamberimiz Efendimiz, Cenâb-ı Hak tarafından insanlara dinî hakikatleri tebliğe memur edilmiş ve resul olmuştur." diye başlayan ünlü Balıkesir Hutbesi'ni Zağnos Paşa Camisi'nde okumuştur.
Bu hutbenin tamamı caminin dış duvarında bir levhada yazılıdır.
Yıl 1461
Zağnos Paşa, İstanbul'un fethinden sonra 1453-1456 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet'in ilk sadrazamıdır. Görevi sonrasında Balıkesir'e yerleşmiş ve bu camiyi yaptırmış.
Cami 1577 yılında yaşanan depremde hasar görmüşse de onarılmıştır. Ancak 1898 yılında yaşanan depremde de hasar görmüş kullanılmaz hale gelmiştir. Yerine aynı temeller üzerine günümüzdeki cami 1904 yılında yapılmıştır.
Avlusunda iki tane şadırvanda cemaat abdest tazeliyor.
Kare planlı caminin dört ayak üzerine oturan merkezi bir kubbesi var. Çevresinde de daha küçük dört kubbe daha var.
Caminin ilk inşaatından günümüze sadece bu minber kapısı kalmış.
Caminin üç kapısı var, üçü de giriş çıkış için kullanılıyor. Kapılardaki ahşap işçiliği dikkat çekici.
1464 yılında vefat eden Zağnos Paşa'nın türbesi de caminin hemen yanında.
Caminin çevresi güzel düzenlenmiş ve yeşillendirilmiş. Oturup tarihi camiyi izlemek ve biraz soluklanmak için pek uygun.
