Adı Türkçemizdeki "Manda" kelimesinden gelen Mandamados, Midilli Adası'nın kuzeyinde yer alan bir kasaba. En önemli özelliği Taksiarhis Manastırı'ndaki ikona. Bu ikona nedeniyle Yunanlılar için burası önemli bir hac merkezi.
Efsaneye göre, 10.yüzyılda buradaki manastıra korsanlar saldırmış. Aslında Midilli Adası, o dönemlerde sık sık korsanlar saldırılarına sahne olurmuş. Mandamados'a manastır yaparken, "adanın iç kesiminde, yüksek bir tepede, daha güvenli olur" mantığıyla yapmışlar, ama korsanlar buraya da gelmiş.
Manastırdaki 39 rahibi öldürmüşler, biri sağ kalmış, Rahip Gabriel. Korsan saldırısı sırasında çatıda uyuyormuş, nasıl bir uykusu varsa artık, hiç bir şey duymamış. Uyandığında ortalık kan gölü. Baş Melek Mikail'i görmüş veya öyle sanmış. Arkadaşlarının kanıyla ıslanmış topraktan Baş Melek Mikail'in bir ikonasını yapmış.
Onu Baş Melek Mikail'in koruduğuna inanılır.
Türk Dil Kurumu'nun sitesindeki sözlükte ikona kelimesinin anlamı şu şekilde verilmiş;
ikona
Fransızca icône
1. isim Ortodokslarda İsa, Meryem veya ermişlerin tahta üzerine mumlu ve yumurtalı boyalarla yapılmış dinî içerikli resimleri.
2. isim Bir kişi, düşünce, akım veya herhangi bir şeyi tek başına simgeleyen ve anlatan şekil veya resim:
"Yirminci yüzyılın büyük ikonası Guernica'yı gözünüzün önüne getirin." - Ferit Edgü
"Yirminci yüzyılın büyük ikonası Guernica'yı gözünüzün önüne getirin." - Ferit Edgü
Bu ikona bugün hala manastırdaki kilisede sergilenmektedir. Zamanla kan kırmızısı topraktan yapılmış ikona kararmış.
Bir fotoğrafını çekip paylaşmak isterdim. Sadece aşağıdaki fotoğrafı çekebildim. Yunanlılar, kilise içinde fotoğraf çekilmesini istemiyorlar ve buna izin vermiyorlar. Bu fotoğrafı çekerken rahibe yakalandım. Kibar bir şekilde, internette kiliseyi 360 derece gösteren bir site olduğunu, oraya bakabileceğimi söyledi. Elime de bir kağıt parçası tutuşturdu. Benim gibi fotoğraf meraklısı tipler için sitenin adresini önceden kağıtlara yazmış, bir kenara koymuş.
Ben çekemedim, ama çekilmişi var. Bir internet sayfasında bulduğum ikonanın bir fotoğrafı;
https://www.turyolonline.com/midilli-adasi-lesvos-Mandamados-gezilecek-koyleri |
Manastırın girişinde, korsanların rahipleri öldürdüğü günü anlatan bir resim var... Ama bir dakika, yanlış mı görüyorum, korsanların başındaki kırmızı şey fes mi? Nasıl yani, biz mi saldırmışız manastıra?
Anadolu'ya gelirken, henüz Malazgirt'ten giriş yapmadan, 10.yüzyılda Ege Denizi'nde korsanlık mı yapmışız?
Fesin Osmanlı Devleti'ne gelişi 2.Mahmud döneminde 1826 yılından sonra. Resimde fesin kullanılmasında biraz art niyet var sanırım.
Manastır Bizans döneminde yapılmış. Osmanlı İmparatorluğu adayı 1462 yılında ele geçirmiş. 1879 yılında manastır yeniden yapılmış.
Buradaki rahiplerin bitkilerle, çiçeklerle arasının iyi olduğu belli. Manastırın güzel ve renkli bir bahçesi var.
Manastırın girişinde bu jet uçağı bir anıt gibi yerleştirilmiş. Bir zaman önce bir jet uçağı, manastırın girişindeki bu alana düşmüş. Pilotları enkazdan sağ salim çıkınca onları Baş Melek Mikail'in koruduğuna ve kurtardığına inanmışlar. Bu olayın anısı olarak da buraya bir jet uçağı koymuşlar.
Manastırın çevresinde çay bahçeleri var. Sıcak bir yaz gününde ağaçların gölgesinde biraz serinlemek ve dinlenmek için güzel bir yer. Burada Lokmades ve Ballı Yoğurt yememizi önerdiler. Lokmades bildiğimiz Lokma. Ballı Yoğurt nasıl bir şeydir diye merak ettik.
Adı Türkçemizdeki "Manda" kelimesinden gelen Mandamadoslular, süt ürünlerinde başarılılar. Plastik bir kase yoğurt, üzerine bal ve ceviz parçacıkları. Beğenilmeyecek gibi değil. Evde denenebilir.
Mandamados ile ilgili ilginç bir not daha var; çok önemli bir dini merkez olan Mandamados'ta insanların siyasi tercihi bir komünist parti. Burası, Yunanistan Komünist Partisi (KKE)'nin seçim kazanabildiği bir yer.
Ballı yoğurdun tadı damağımda,
rahibin tutuşturduğu kilisenin internet sitesinin adresinin yazılı olduğu kağıt
elimde kaldı...